Anlaşmalı boşanmada nafaka miktarı, çekişmeli boşanma davalarının aksine taraflarca belirlenen bir bedeldir. Bu nedenle ekseriyetle tartışmalara yol açmakta, anlaşmalı boşanma protokolü kabul edilip boşanma kararı kesinleştikten sonra dahi azaltılması ve arttırılması için yeni davalara konu olmaktadır. Yargılama sonrası uyuşmazlıklarla karşılaşılmaması ve tarafların ekonomik durumlarına uygun bir nafaka miktarı tayin edilebilmesi için bir Samsun Boşanma Avukatı ile birlikte çalışılması evlilik birliğini sona erdirmek isteyen eşlerin yararına olacaktır.
Anlaşmalı Boşanmada Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir?
Çekişmeli boşanma davalarından farklı olarak anlaşmalı boşanma protokolünde eşlerden birinin diğer eşe ya da çocuğa ödeyeceği nafaka tutarını hakim tayin etmez. Tarafların ortak iradeleri ile oluşturulan yazılı sözleşmede belirlenen tutar hakim tarafından doğrudan anlaşmalı boşanma kararına geçirilir ve uygulanabilirlik, icra edilebilirlik kazanır. Bu nedenle bedelin doğru ve tarafların ekonomik durumları ile orantılı bir şekilde kararlaştırılması gerekmektedir.
Anlaşmalı boşanmada nafaka miktarı gerçeklikten uzak ve ödenemeyecek şekilde belirlenirse boşanma kararının ardından beraberinde ilave külfetler getirecek ve ödeme gücü bulunmayan eşi zor durumda bırakacaktır. Böyle bir durumla karşılaşmak istemeyen çiftlerin anlaşmalı boşanmada nafaka miktarı hesaplaması yaparken nafaka ödeyecek eşin maaşının belirli bir oranında bedel belirlemesi yararlarına olacaktır.
Anlaşmalı Boşanmada Nafaka Ödenmezse Ne Olur?
Hakim önünde kabul edilmesi ile birlikte artık bir mahkeme kararına dönüşen anlaşmalı boşanma protokolünde kararlaştırılan nafaka ödenmez ise nafaka alacaklısı olan kimse icra takibi başlatabilir. Nafaka alacaklarına dayalı icra takibi diğer icralara kıyasla daha öncelikli olduğu için nafaka ödemesi yapmayan eşin maaşından kesinti yapılması ile karşılaşması da ihtimal dahilinde olmayacaktır.
Anlaşmalı boşanmada nafaka ödenmemesi halinde uygulanabilecek bir diğer yaptırım da nafaka hapis cezasıdır. Ödenmeyen tutar için ilgili ceza mahkemesine şikayette bulunulması halinde yükümlülüğünü ihlal eden eşin üç aya kadar tazyik hapis cezası ile cezalandırılması kanunda açıkça öngörülmüştür. Tazyik hapisleri ertelenemez ya da seçenek yaptırımlara çevrilemez bu nedenle anlaşmalı boşanma davasında nafaka tutarının ödenmesi önemlidir.
Anlaşmalı Boşanmada Nafaka İstenmemesi
Eğer taraflar ortak hazırlayacakları protokolde anlaşmalı boşanmada nafaka istenmemesi için karar kılmışlar ise artık böyle bir bedelin de ödenmesine gerek kalmayacaktır. Hakimin nafaka istemeyen eş için kendiliğinden (resen) nafakaya hükmetmesi söz konusu değildir. Nafaka istemeyen eş daha sonra ekonomik durumunun değiştiği gerekçesi ile bir nafaka davası açarak yardım nafakası talep edebilir.
Çocuğa ödenen iştirak nafakasının ise istenilmeme durumu bulunmamaktadır. Zira her anne ya da baba müşterek çocuklarının eğitim, barınma, beslenme gibi ihtiyaçlarına katkı sağlamakla mükelleftir. Bu sorumluluk doğrudan çocuğa karşı olarak doğar. Velayetin kendisine olduğu eşin böyle bir haktan çocuk adına vazgeçme ihtimali bulunmamaktadır. Reşit olan çocuk ancak bu kararı kendi verebilecektir.
Anlaşmalı Boşanmada Nafaka İptali Mümkün mü?
Anlaşmalı boşanma protokolünde kararlaştırılan nafakanın daha sonra iptali mümkündür. Yani kanunda aranan şartların somut olayda mevcut olması halinde nafaka ödemekle yükümlü olan eşin daha sonra bu yükümlülükten kurtulması mümkündür. Hangi hallerde nafaka iptal davası açılabileceği kanunda şu şekilde belirtilmiştir:
- Nafaka alan eşin ölümü
- Nafaka alan eşin yeniden evlenmesi
- Nafaka alan eşin evliymiş gibi hayat sürmesi
- Nafaka alan eşin haysiyetsiz yaşam sürmesi
- Yoksulluk halinin ortadan kalkması
Bu hallerden biri nafaka alan kadında ya da erkekte mevcut olursa artık ödeme yükümlüsü olan eş anlaşmalı boşanma nafaka iptali davası açarak Aile Mahkemesi hakiminden bu yükümlülüğünün ortadan kaldırılmasını talep edebilecektir. Somut deliller ışığında hakim değerlendirme yapacaktır.
Anlaşmalı Boşanmadan Sonra Nafakanın Arttırılması ya da Azaltılması Davası
Nafaka tutarı tarafların anlaşmalı boşanma protokolü imzaladıkları anda içerisinde bulundukları şartlara göre belirlenecektir. Hayatın olağan akışından dolayı insanların yaşam koşulları daha sonra değişebilir. İşte kanun koyucu da bu durumu dikkate alarak anlaşmalı boşanmada nafaka artırım davası açabilmeyi ya da tam tersi anlaşmalı boşanmada nafaka azaltım davası açabilmeyi protokolün tarafı olan eşlere tanımıştır.
Kanunda yer alan düzenlemeye göre tarafların maddi durumlarının değişmesi halinde ve hakkaniyetin artık nafaka ödenilmesini gerektirmediği hallerde açılacak bir dava ile kararlaştırılan bedel daha sonra değiştirilebilir. Bu değerlendirmeyi de yine Aile Mahkemesi hakimi yapacaktır. Hakimin önüne sunulacak olan delillerin özenle seçilmesi davacı / davalı tarafların lehine etkili olacaktır.
Anlaşmalı Boşanmada Nafaka Hakkında Yargıtay Kararları
2020’de Anlaşmalı Boşanmada Çocuğun Nafakası Ne Kadar
… O halde; mahkemece; davalının anlaşmalı boşanma protokolünde müşterek çocuğun öğrenim hayatı süresince özel okul masraflarını karşılayacağını taahhüt ettiği gözetilerek ve hükmedilen nafaka miktarının kendi kayıt yaptırdığı okul masrafını dahi karşılamadığı dikkate alınarak, davalının şahsi ve taşınmazlarına ilişkin geliri ile müşterek çocuğun özel okul masraflarının araştırılması neticesinde oluşacak sonuca göre müşterek çocuğun yaşı, eğitim durumu, ihtiyaçları, davacı anne ile nafaka yükümlüsü babanın ekonomik durumuna istinaden daha fazla nafakaya hükmedilmesi gerekirken, eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. (3. HD 2016/4087 E. 2016/8682 K.)
