Geçit Hakkı Davası

07.05.2020
5.615
Geçit Hakkı Davası

Geçit Hakkı Nedir?

Geçit Hakkı, TMK’de düzenlenmiş olan haklardan biridir. Kanunda yer alan açıklama yorumlanacak olursa; sahip olduğu taşınmaza ulaşabilmesi için yolu olmayan kimsenin bu yolu bir başkasına ait taşınmazdan geçirmesi ile Geçiş hakkı kurulması gerçekleşecektir. Genellikle arsa ve arazilerde görülen bu durum için kanun koyucu; asıl yola çıkışı olmayan mal sahibi lehine böyle bir düzenlemeye gitmiştir. Elbette arazisinden bir başkasına ait yol geçmesine katlanan mal sahibi için de bir başka düzenleme yapılmıştır. Böyle bir külfete katlanan kimse lehine bir ücrete hükmedilir. Bu bedelin nasıl hesaplanacağını yazımızın devamında ele alacağız. Hukuki niteliği itibariyle ayni haklardan biridir. Yani kişi sahip olduğu bu hakkı herkese karşı ileri sürebilecektir. Söz konusu hal özellikle mirasçıların açacakları davalarda hak sahibini koruyucu nitelikte olacaktır.

Geçit Hakkı Nasıl Alınır?

Sanılanın aksine dava yoluna gitmeden de geçit hakkı tesis edilebilmektedir. Eğer taraflar kendi aralarında ya da bir arabulucu nezaretinde bedelde ve geçit genişliğinde anlaşabilirlerse ve anlaşmayı bir sözleşmeye dökebilirlerse artık geriye kalan sadece söz konusu hakkın tapuya tescil işleminin yapılmasıdır. Bu işlem de gerçekleştikten sonra hak kurulmuş olacaktır. Ancak uygulamada bu duruma oldukça ender rastlanılır. Zira tarafların bedel ve yol genişliği gibi esas unsurlar üzerinde anlaşmaları çok da mümkün olmamaktadır. Bu gibi durumlarda lehine hak tanınmasını isteyen kimse hukuki süreci başlatarak bu hakkın kesinleşmiş bir mahkeme kararı ile kendisine tesis edilmesini talep edebilir. Bu sayede geçidin üzerinden geçeceği taşınmaz sahibi bu duruma katlanmak zorunda kalacaktır.

Geçit Hakkı Dava Dilekçesi

Taraflar anlaşamaz ise artık Geçit Hakkı Davası söz konusu olacaktır. Hakkı elde etmek isteyen taşınmaz maliki dava dilekçesi ile taşınmazın bulunduğu yargı çevresindeki hukuk mahkemesine başvurarak lehine karar çıkartabilecektir. Dava dilekçesinin mahkemeye sunulmasının ardından davalı konumunda olan taşınmaz sahibine geçit hakkı davasına cevap dilekçesini sunması için süre verilir. Dilekçeler aşaması tamamlandıktan sonra yargılamayı yapan mahkeme hakimi tarafları son kez anlaşmaya davet ederek arabulmaya çalışacaktır. Eğer bu çaba da sonuç vermez ise yargılamaya başlanılır. Yargı aşamalarında önem arz eden tarafların iddialarını ispatlayabilme kabiliyetidir. Aksi durumda telafisi mümkün olmayan hak kayıpları yaşanabilecektir. Bu gibi durumların önüne geçilmesi için alanında bilgi sahibi bir Samsun Gayrimenkul Avukatı ile birlikte çalışılması hem davalı hem de davacı tarafın lehine olacaktır.

Geçit Hakkı Bedeli

Yazımızın bu bölümüne dek lehine geçme hakkı tanımlanan kimseden bahsettik. Ancak böyle bir külfete katlanan taşınmaz sahibine de Medeni Kanun’da ücret alabilme hakkı tanınmıştır. Peki geçit hakkı bedeli nasıl hesaplanır? Eğer dava aşamasına başlanılmadan tarafların anlaşması söz konusu ise anlaşılan bedel esas alınacaktır. Ancak uyuşmazlık dava yoluna götürülmüş ise mahkeme hakiminin görevlendirecek olduğu bilirkişi tarafından hesaplama yapılarak yol geçit bedeli tespit edilir. Yapılan tespiti kabul etmeyen taraf bilirkişi raporuna itiraz ederek yapılan hesabın yanlış olduğunu ve tekrar yapılması gerektiğini dilekçesinde beyan eder. Hesaplamayı yapan uzmanın dikkate aldığı unsurlar ise şu şekildedir:

  • Aynı bölgedeki diğer taşınmazların bedeli
  • Yol geçecek taşınmazda yetişen fındık, havuç, ceviz gibi tarım ürünleri
  • Yol geçecek kısımda bulunan ağaç ve diğer bitkiler
  • Geçit hakkı genişliği

Yapılan hesaba ve mahkeme hakimi tarafından verilen karara itiraz olmadığı durumda karar kesinleşecektir. Takdir edilen bedelin ödenmesi halinde geçit hakkı icra edilebilir duruma gelecektir. Yargılama giderleri, dava harç ve varsa vekalet ücreti davacı tarafından karşılanacaktır.

Geçit Hakkı ile İlgili Yargıtay Kararları

Paylı mülkiyette geçit hakkı. Somut olaya gelince; her ne kadar davacı bir kroki ibraz etmiş ise de mahkemece, bu kroki uyarınca tüm paydaşların kullandığı bir bölümün olup olmadığı hususu üzerinde durulmuş değildir. Hal böyle olunca, öncelikle yerinde yeniden keşif yapılarak yukarıdaki ilkeler uyarınca tüm paydaşları bağlayan fiili kullanma biçiminin oluşup oluşmadığının araştırılması, fiili kullanma biçiminin oluştuğu saptanır ise çekişmeli bölümün yine tüm paydaşlarca yol olarak bırakılıp bırakılmadığının açıklığa kavuşturulması ve bu belirleme uyarınca bir karar verilmesi, aksi halde paylı mülkiyete tabi taşınmazda davacının da çekişmesiz olarak kullandığı bir bölüm olduğu dosya içeriğinden anlaşılmakla davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile paylı mülkiyete tabi taşınmazın bir bölümü için geçit hakkı tesisi isabetsizdir. (2013/20728 – 2014/662)

Geçit hakkı yol güzergahı. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş ise de yapılan araştırma ve inceleme hüküm kurmaya yeterli değildir. Bu durumda daha önce yapılan keşif sonucu düzenlenen bilirkişi raporundaki krokiler değerlendirilerek, gerekirse yeniden keşif yapılarak, geçit güzergâhı üzerindeki parseller bölünmeksizin, Dairemizin yukarıda belirtilen ilkeleri doğrultusunda en uygun seçenekten geçit kurulmasına karar verilmesi gerekir. Mahkemece 1884 parsel sayılı Hazine adına tescil ettirilen taşınmazın ekonomik bütünlüğü bozulacak şekilde ikiye bölünmek suretiyle geçit kurulması doğru görülmemiş bu sebeple ilk derece Mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir. (2013/4968 – 2013/7305)

Ziyaretçi Yorumları (2)
  1. Mehmet dedi ki:

    Merhaba tarlam var6854 metre komşum geçit hakkı vereyim dıor anlaşırsak anlaşmalı daha iyı yoksa mahkemeye verıp almakmı daha hesaplı

  2. Soner dedi ki:

    Bence anlaş. Adam yol için 50 bin TL istedi, ben 40 binden fazla vermem dedim. Mahkeme 165 Bin TL ödettirdi. Bilirkişi raporunda Çevredeki arsa fiyatlarını baz almışlar. Sanki arsa alıyormuş gibi m2 fiyatı ödedim.