Hakimin Reddi ve Yasaklanması Ceza Muhakemesi Kanununda düzenlenmiş, hakimin tarafsızlık konusunda şüpheye düşürmesi; düşürme imkanı bulunması durumlarında söz konusu olan olgulardır. Gerçekten de hem sanığın hem müştekinin hem de kamunun yararının korunması için bazı hallerde Reddi Hakim yapılması elzemdir. Bu nedenle CMK 22, 23 ve 24. Maddelerinde kanun koyucu tarafından düzenlemeye gidilmiştir.
Hakimin reddinin gerektiği hallerin en başında şüphesiz İhsası Rey yani dava sonucuna ilişkin kararın yargılama esnasında verilmesi, hakimin açıkça bu yönde bir tutum sergilemesi gösterilebilir. Böyle bir durumda başta sanık olmak üzere ilgililer tarafından bir Samsun Ceza Avukatı aracılığı ile hakimin yargılamadan reddi ya da yasaklanması talep edilebilir.
Hakimin Reddini Gerektiren Nedenler
Hakimin reddinin istenebileceği haller kanunun 22. Maddesinde açıkça izah edilmiştir. Söz konusu bu hallerin mevcut olması durumunda hakim görevini yapamaz. Yine maddede yer almayan ancak hakimin tarafsızlığını şüpheye düşürebilecek nedenlerin varlığı halinde de ilgililer tarafından hakimin reddi istenebilecektir. Gerekli haller aşağıdaki gibidir:
- Hakimin kendisi de suçtan zarar görmüş ise,
- Daha sonra sona ermiş olsa bile; taraflarla hakim arasında evlilik, veyaset, kayyımlık ilişkilerinin bulunması,
- Taraflar ile hakim arasında kan veya kayın hısımlığı bulunması,
- Taraflar ile hakim arasında evlatlık ilişkisinin bulunması,
- Taraflar arasında üçüncü derece dahil kayın hısımlığı bulunması,
- Aynı davada tanık, bilirkişi sıfatıyla hakimin dinlenmiş olması,
- Hakimin aynı davada savcı ya da avukat olarak görev yapmış olması.
Yukarıda sayılan haller ancak hakimler için geçerli olup; savcının reddi gibi bir durum kanunda düzenlenmemiştir.
Hakimin Reddini Kimler İsteyebilir
Ret gerektiren hallerin mevcut olması ile sahip oldukları hak ve menfaatler tehlikeye düşecek olan kimseler mahkemenin reddini talep edebilecektir. Bu kimseler kanunun 24/2 Maddesinde açıkça sayılmıştır. Madde hükmünde yer alan düzenlemeye göre; Cumhuriyet Savcısı, Şüpheli, Sanık, Katılan ve bunların avukat ve müdafileri tarafından CMK 22, 23 ve 24. Maddeleri uyarınca hakimin reddi ve yasaklanması talep edilebilecektir.
İlgili kimseler tarafından kanunun 22. Maddesi uyarınca yapılacak başvuru herhangi bir süreye bağlanmamışken hakimin tarafsız olmaması nedeniyle reddi gerekçeli başvurular ancak sanığın sorgulaması başladığı ana kadar yapılabilir. Bu süreden sonra yapılacak başvurular ancak 22. Maddede belirtilen hallerin somut olayda mevcut olması durumunda incelemeye konu olacaktır. Sonradan ortaya çıkan sebeplere ilişkin reddi hakim istemi ise 7 gün içerisinde sözlü ya da yazılı olarak yapılmalıdır.
Ret İşlemi Nasıl Yapılır?
Kanunun devam hükümleri uyarınca ret talebi yazılı bir dilekçe ile mahkemeye sunulur ya da sözlü olarak zabıt katibine iletilir. Reddi istenen hakim talebi inceler ve gerekçeli cevabı ile birlikte dosya Ağır Ceza Mahkemesince incelenir. Başvuru neticesinde olumlu ya da olumsuz bir karar verecek olan mahkeme aşağıdaki şartların mevcut olması halinde reddi hakim talebini doğrudan reddedebilir.
- Sürenin geçirilmiş olması halinde,
- Başvuru dilekçesinde sebep ve delil gösterilmemiş ise,
- Ret talebi yargılamayı sürüncemede bırakma maksadıyla yapılmış ise.
Bu şartların mevcut olması durumunda reddi istenen hakim de doğrudan başvuruyu reddedebilir. Ret kararları ile ilgili başvurucu tarafından İtiraz kanun yoluna başvurulabilir. Kabul kararlarına karşı ise herhangi bir kanun yolu düzenlenmemiştir. Yani kesin kararlardır.
