İşe iade davası, fesih için bir neden gösterilmeden ya da gösterilen sebebin hukuki bir dayanağı olmadığı durumlarda iş akdi geçersiz olarak feshedilen işçiye tanınan bir hak talebidir. İş sözleşmesinin feshine itiraz olarak da bilinen bu düzenleme 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 20. Maddesinde düzenlenmiştir.
Feshin geçersizliği davası lehine sonuçlanan işçi 10 gün içerisinde işverene tekrar işe başlama isteğini belirtmelidir. Aksi halde yapılan fesih geçerli hale gelecektir.
Feshin Geçersizliği ve İşe İade Davası Dava Açma Süresi
İşvereni tarafından kendisine iş akdinin feshini içeren İhtarname gönderilen işçi, eğer bu İhtarnamenin geçersiz bir temele dayandığını düşünüyorsa feshin geçersizliği davası açma hakkı bulunduğunu yazımızın ilk bölümünde belirtmiştik. Kanun koyucu bu bölümde işveren lehine de bir düzenlemeye giderek dava hakkını bir zamanaşımı süresine tabi tutmuştur. Bu düzenleme ile işçinin dava açma hakkını kötüniyetli olarak kullanmasının engellenmesi hedeflenmiştir.
İş akdinin feshine itiraz edilerek işe iade davası açma süresi 1 aydır. Sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçi 1 ay içerisinde Arabuluculuk kurumuna başvurarak hukuki süreci başlatmalıdır. Feshe itiraz süresinin kaçırılması halinde artık işçinin hakkını İş Mahkemesi önünde talep edebilme hakkı da ortadan kalkacaktır.
İşe İade Davası Arabuluculuk Başvurusu
İşine geri dönmek isteyen işçinin 1 aylık süre içerisinde İşe İade Davası açmadan önce Arabuluculuk kuruma başvurması gerekmektedir. İş Kanunu’nda yetki kuralları çerçevesinde en son çalışılan işyerinin bulunduğu yargı çevresindeki adliyeden bu başvuru yapılabilir. Ancak İşe İade Arabuluculuk Başvuru Formu doldurulurken dikkatli ve bilgili olunması gerekir. Aksi halde hak kayıpları yaşanabilecektir. Süreci en iyi şekilde idare edebilmek için bir Samsun İş Davası Avukatı ile birlikte çalışılması işçi yararına olacaktır.
Eğer Arabuluculuk sürecinde işçi ve işveren anlaşamaz ise artık uyuşmazlık Mahkeme önüne taşınacaktır. Burada işe iade davası zamanaşımı süresi arabuluculuk oturumunun üzerinden itibaren 2 haftadır. Bu süre içerisinde yargı çevresindeki İş Mahkemelerinde dava açılması gerekir.
Feshin Geçersizliği (İşe İade) Davasının Sonuçları
Geçersiz fesih üzerine işçi tarafından açılan İşe İade Davasının sonuçları işçi tarafından kazanılması halinde işveren aleyhine ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlardan belki de en önemlisi işçinin 1 ay içerisinde işe tekrar başlatılması gereğidir. Kanun koyucu bu noktada geri işe iade süresini açıkça belirterek işçi lehine bir düzenlemeye gitmiştir.
İşe iade davası kazanılması durumunda işveren işçiyi işe geri almazsa bu kez kanunda yer alan yaptırımlar ile karşılaşır. Bu yaptırımlardan en dikkat çekeni ise işçiye tazminat ödemekle yükümlü hale gelmesidir. Bu tazminat miktarına yargılamayı yapan İş Mahkemesi hakimi tarafından karar verilir. Eğer hakim tarafından işe iade davası reddedilirse işverenin işe geri alma yükümlülüğü de ortadan kalkmış olacaktır.
İşe iade mahkemesini kaybeden işveren; işçiye en çok 4 aylık süre için mahrum kaldığı prim, gıda yardımı, yol yardımı gibi ilave ödemeleri de yapmalıdır.
İşe Başlatmama Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
İşe başlatmama tazminatı hesaplaması için kanunda açık hüküm yer almaktadır. Yer alan ifadeye göre davanın sonuçlanmasının ardından bir ay içerisinde işe başlatılmayan işçiye 4 aylık ile 8 aylık arasında maaşı tazminat olarak ödenir. Yerleşik uygulamada sıklıkla 4 aylık ücretin işe başlatmama tazminatı olarak kararlaştırıldığı görülmektedir.
İşe iade davası tazminatı hesaplanırken işçinin dava tarihindeki aylık ücreti esas alınır ve belirlenen ay ile çarpılır. Bu bedele faiz, yargılama giderleri ve işe iade davası avukatlık ücreti de eklenir. Bir örnekle açıklamak gerekirse son ücreti 2.500,00 TL olan işçi, işveren tarafından 1 ay içerisinde işe başlatılmazsa toplam 10.000,00 TL işe iade tazminatı almaya hak kazanacaktır.
Kıdem Tazminatı Aldıktan Sonra İşe İade Davası Sonuçlanması
Bazı durumlarda işçiye kıdem tazminatı ödenerek işten çıkışının verilmesi söz konusu olmaktadır. Daha sonra kıdem tazminatı alan işçi feshin geçersizliği davası açacak olursa ve bu davayı da kazanırsa işten ayrılması söz konusu olmadığı için ödenen kıdem tazminatının da haksız olarak elde edilmesi söz konusu olur.
İşçiye ödenen kıdem tazminatının nasıl geri alınacağı da kanunda belirtilmiştir. Buna göre feshin geçersizliği davasını kazanan işçiye ödenecek aylık ücretlerden aldığı tazminat bedeli mahsup edilir. Yine İhbar tazminatı için de aynı uygulama yapılacak ve maaştan bu tutar kesilebilecektir. Söz konusu uygulamanın bir avukat tarafından takip edilerek gerçekleştirilmesi sehven ödeme yapılmasının öüne geçecek ve işveren lehine olacaktır.
İşe İade Davası Yargıtay Kararları
İşe İade İhtarnamesi Nasıl Gönderilir?
Davacı, noter aracılığı ile işverenin ticaret sicilde kayıtlı adresine gönderdiği 08/11/2013 tarihli ihtarname ile işe başlatılma talebinde bulunmuş ancak ihtarname adresin kapalı olduğu gerekçesi ile tebliğ edilememiştir. Mahkemece davacının yaptığı işe başlatılma talebinin tebliğ edilmediğinden bahisle usulüne uygun olmadığı gerekçesi ile dava konusu iş güvencesi tazminatı ile boşta geçen süreye ait en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarını talep edemeyeceği kabul edilmiş ise de işçinin on iş günü içinde işe başlatılmak için iradesini ortaya koyduğu, davacının işe başlatılma talebinde bulunduğu adresin işe iade kararının tebliğ edildiği ve işverenin ticaret sicilde kayıtlı adresi olduğu, işe iade kararından sonra, işçinin işe başlatılmak için işverene yapacağı başvurunun ne şekilde olacağı hususunda yasal bir düzenleme bulunmadığı, ispat edilmesi kaydı ile sözlü olarak dahi işe başlatılma iradesinin işverene ulaştırılabileceği dikkate alındığında işe iade kararında belirtilen adresine gönderilen tebligatın iade edilmesinin sorumluluğu davacıya yükletilemeyeceği gözetilmeksizin yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetli olmayıp bozmayı gerektirmiştir. (22. HD 2017/21099 E. 2019/6852 K.)
