Kira artış oranı hesaplama 2023 yılında yapılırken eski tarihli Borçlar Kanununda yapılan değişiklikler ile özellikle işyeri kiralarının artışı noktasında değişiklik gösterdi. Kiracı ve kiraya veren arasında sıklıkla uyuşmazlık yaratan bu durumun kanun koyucu tarafından netleştirilmesi ile birlikte artık daha sağlıklı bir kira ilişkisi kurulacağı, var olan kira ilişkilerinin de net bir şekilde açıklığa kavuşacağı söylenebilir.
Temmuz ayı kira artış oranı hesabı konusunda bir el rehberi niteliğinde hazırladığımız bu yazının uygulamada işleri kolaylaştıracağını ifade etmek mümkün olsa da daha profesyonel bir kira ilişkisi kurulması için Samsun Avukat ile görüşülerek hukuki yardım alınması hem kiraya veren hem de kiracı için daha avantajlı olacaktır.
Kira Artış Oranı Hesaplama 2023 Yılına Nasıl Yapılır?
1 Temmuz tarihli Borçlar Kanunu değişiklikleri uygulanmaya başlanmadan önce kira bedelinin nasıl artacağı konusunda bir netlik bulunmuyordu. Bu nedenle taraflar arasında sıklıkla uyuşmazlıklar çıkmakta bu hususlar da yargı önüne taşınarak dava yoğunluğu yaratmaktaydı. Ancak yeni kanun maddeleri ile artık kira bedelinin artışı belirli şartlara tabi tutulmuş, hesaplaması daha kolay hale getirilmiştir.
2023 kira artış oranı hesaplanması için farklı formüller kullanılmaktaydı. Oran artışının hesaplanması için Yargıtay tarafından çeşitli kriterler getirilmiş olsa da tek ve belirli bir uygulamanın mevcut olmaması çeşitli handikaplara yol açmaktaydı. Özellikle kiracının mağdur olmasına neden olan bu belirsizlik en azından işyeri kiraları konusunda bir açıklığa kavuşturulmuş oldu denilebilir.
2023 Kira Artış Oranı Hesaplama Formülü
Kira bedelinin artış oranı ne düzeyde olacak sorusunun yanıtlanması için farklı kriterler birlikte dikkate alınmalıdır. Örneğin kira bedelinin Türk lirası mı yoksa yabancı para cinsinden mi tayin edildiği ya da kira sözleşmesinin ne kadar süre ile devam ettiği gibi.
- Bir yıldan daha uzun süren kira sözleşmelerinde bile kira artış oranı o yılın ortalama TÜFE endeksinin değişim oranının üzerine çıkamayacaktır.
- Eğer kira bedeli Dolar, Euro gibi yabancı para cinsinden belirlenmiş bir bedelse kiraya veren bu bedel üzerinde 5 yıl süre ile değişiklik (zam) yapamaz.
- Mevcut kira sözleşmesinin süresi 5 yılı aşmış ise ya da 5 yılın sonunda tekrar kira sözleşmesinin yenilenmesi söz konusu olursa; somut uyuşmazlığı inceleyen hakim tarafından TÜFE değişim endeksinin yıllık oranı ile yeni bir kira bedeli tayin edilir.
TÜFE’YE Göre Kira Artış Oranı Hesaplama
İşyeri kiralarında artış oranının TÜFE değişim oranının yıllık olarak ele alınması ile yapılacağından bahsetmiştik. TÜFE verileri her dönem halka açık bir şekilde açıklanmaktadır. Bu nedenle hesaplamanın herkes tarafından yapılması mümkün olacaktır. Ancak her iki tarafın da tacir olduğu kira sözleşmelerinde ya da bir tacire kiralanan iş yeri sözleşmelerinde; sözleşme hazırlanırken kira artış oranı hesaplama noktasında bir hukuki yardım alınması gereklidir.
TÜFE’ye göre yeni kira bedeli hazırlanırken eğer taraflar işin içinden çıkamaz ve anlaşamaz ise artık uyuşmazlık yargı önüne taşınarak kira artış bedelinin hakim tarafından yapılması talep edilebilir. Yargılamayı yapan hakim 1 Temmuz 2020 tarihinden itibaren geçerli olacak yeni Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde kira artış bedelinin hesabını yapacaktır.
Kira Artış Oranı Hesaplama 2023 Hakkında Yargıtay Kararları
Kira Sözleşmesinde Kira Artışının Belirtilmemesi
Dava, kiralananın temerrüt nedeniyle tahliyesi ve kira alacağı istemine ilişkindir. Yazılı kira sözleşmesinde kira artışının koşulları belirtilmiş ancak belli bir oran konulmamıştır, isticvabın başlı başına bir ispat vasıtası olarak kabul edilemeyeceği gözetilerek, yazılı kira sözleşmesinde kararlaştırılmayan bir hususun ancak aynı değerde bir delille ya da yemin delili ile kanıtlanabileceğinin kabulü gerekir. Başlı başına delil kabul edilemeyeceği tartışmasız olan isticvap davetiyesi göndermek suretiyle, davalının da duruşmalara katılmaması karşısında, davacının aylık kira bedelini ispatlandığının kabulü mümkün olmadığı gibi bu kabul şekli yasal da değildir. Kaldı ki yukarıda da açıklandığı gibi, kira sözleşmesinde nizalı döneme ait belli bir kira tutan veya artırım oranı da yazılı bulunmadığından isticvaba uyulmamakla belli bir miktarın kabul edildiğinden bahsetmek de mümkün değildir. Hal böyle olunca; yerel mahkemece, aynı yöne işaret eden ve Hukuk Genel Kurulu’nca da benimsenen özel daire bozma kararına uyularak karar verilmesi isabetli görülmesi gerekir.
