
Manevi Tazminat Nedir?
Kişinin içerisinde bulunduğu durumdan kaynaklı yaşadığı acı ve üzüntün bir nebze olsun telafi edilebilmesi için kanun koyucu tarafından düzenlenen manevi tazminat hesaplama sı hiç de kolay olmayan bir olgu. Şöyle ki, olayın gerçekleşme şekline, tarafların içerisinde bulunduğu duruma ve belki de en önemli detay olan kusur yoğunluğuna göre değişkenlik gösterebilir manevi tazminat hesabı. İşlemler yapılırkendikkate alınabilecek belki de en önemli kaynak olan yerleşik Yargıtay uygulamalarını kendimize kaynak alarak bu makaleyi kaleme alıyoruz. Önemle belirtmemiz gerekir ki bu makalede genel olgular üzerinde durulmuştur. Her olayın gerçekleşme şekli ve şartları birbirinden farklıdır. Bu nedenle manevi tazminat davası açarken mutlaka bir hukuki destek almanız gerekir.
Manevi Tazminatın Kaynağı nedir?
Manevi tazminatın kaynağı, iş kazası, trafik kazası, hakaret gibi kasen işlenen bir suç sebebiyle olabileceği gibi bir boşanma davası da olabilir. Bu kapsamda yargılamayı yapan hakim ve taraf vekilleri tarafından üzerinde durulması gerekilen nokta yeter ki kişinin manevi bütünlüğü zarar görmüş olsun. Bir tazminatın varlığından bahsedebilmek için gerekli olan diğer husus ise kusurdur. Yani dava yolu ile hakkını talep eden kimsenin hiç kusurlu olmaması ya da davalı olarak gösterdiği taraftan daha az kusurlu olması gerekmektedir. Aksi durumda talebinin reddedilmesi gerekmektedir. O yüzden manevi tazminat davası açılmadan önce içerisinde bulunulan şartların iyice incelenmesi ve bu doğrultuda hareket edilmesi gerekir.
Manevi Tazminat Hesaplama nasıl yapılır?
Makalenin önceki bölümlerinde açıklamaya çalıştığımız manevi tazminat olgusunun hesaplamasının nasıl yapılacağı, hesaplamaya hangi ilkelerin uygulandığı ve nelere dikkat edilmesi gerektiğini bu bölümde ele alıyoruz. Haksız ve hukuka aykırı bir durumun gerçekleşmesi neticesinde, bedensel bütünlüğü zarar gören kendisini zenginleştirmeyecek miktarda manevi tazminat talep edebilir. Üzerinde önemle durduğumuz üzere her olayın, tazminat hesaplamasını doğrudan etkileyebilecek ayrı özellikleri bulunmaktadır. Bu nedenle makale başlıklarını manevi tazminatı doğuran olayları sınıflandırarak devam edilmesinin daha uygun olacağı görüşündeyiz.
Manevi Tazminat Faiz Oranı
Çoğu kez hükmedilen bedelin doğrudan tarafları memnun etmemesi ile karşılaşılmaktadır. Zira hem yargılama uzun yıllar almış hem de hesaplama eski tarihe göre yapılmıştır. Böyle bir durumda davacıların mağduriyetini giderebilmek için faiz de hesaplamaya dahil edilmektedir. Peki manevi tazminat davasında faiz oranı nasıl belirlenir? Bu belirlemenin yapılabilmesi için tazminatın kaynaklandığı olayın taraflarına bakılması gerekmektedir. Eğer söz konusu tazminat tacirler arasındaki ticari bir ilişkiden kaynaklanmaktaysa ticari faiz oranı uygulanır. Hayır, yalnızca vatandaşlar arasında gerçekleşen bir olay ise de bu kez normal faiz oranı uygulanacaktır. Hükmedilen bedel üzerinden ve kaza tarihinden itibaren geçen süre dikkate alınarak yapılan manevi tazminat faizi hesaplaması, hakkında merak ettiğiniz diğer hususları tarafımıza ulaşarak iletebilirsiniz.
Trafik Kazalarında Manevi Tazminat Hesaplama
Gerçekleşen bir trafik kazası nedeniyle manevi tazminat ödenmesi söz konusu ise dikkate alınması gereken durumlar şöyledir. Kaza neticesinde bir ölüm ya da yaralanma meydana gelmiş mi? Yaralanmanın ağırlığı nedir? Basit tıbbi müdahale ile giderilebilir mi? Kalıcı iz bırakmış mıdır? Ağır nitelikte midir? Eğer trafik kazası ölümle sonuçlanmış ise bu kez ölenin yaşı, cinsiyeti ve mesleği gibi unsurlar manevi tazminat hesaplaması yapılırken dikkate alınacaktır. Yargıtay kararlarında trafik kazası manevi tazminat hesaplaması için üzerinde durulan önemli noktalardan biri “tazminatın bir zenginleşme aracı olmadığıdır.”
Gerçekten de 17. HD 2016/6738 K. Sayılı ilamında şöyle belirtilmektedir: Dava trafik kazası nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir. Manevi tazminat zenginleşme aracı olmamakla beraber, bu yöndeki talep hakkındaki hüküm kurulurken olay sebebiyle duyulan acı ve elemin kısmen de olsa giderilmesi amaçlanmalı ve bu sebeple tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile birlikte olayın meydana geliş şekli de göz önünde tutularak, 6098 sayılı B.K.’nun 56. maddesindeki özel haller dikkate alınarak, hak ve nesafet kuralları çerçevesinde bir sonuca varılmalıdır.
İlk derece mahkemesi gerçekleşen yaralamalı trafik kazasında 1.000 TL manevi tazminata hükmetmiş ise de Bölge Adliye Mahkemesi hükmedilen bedeli az bulmuştur. (İSTANBUL BAM 8. HD 2018/1371 2020/378)
İş Kazalarında Manevi Tazminat Hesaplama
Bir diğer kararda ise Manevi tazminatın tutarını belirleme görevi hakimin takdirine bırakılmış ise de hükmedilen tutarın uğranılan manevi zararla orantılı, duyulan üzüntüyü hafifletici olması gerekir. Hakimin bu takdir hakkını kullanırken, ülkenin ekonomik koşulları tarafların sosyal ve ekonomik durumları paranın satın alma gücü, tarafların kusur durumu olayın ağırlığı olay tarihi gibi özellikleri göz önünde tutması, bunun yanında olayın işverenin işçi sağlığı ve güvenliği önlemlerini yeterince alınmamasından kaynaklandığı da gözetilerek gelişen hukuktaki yaklaşıma da uygun olarak tatmin duygusu yanında caydırıcılık uyandıran oranda manevi tazminat takdir edilmesi gerektiği açıkça ortadadır.
Ölümlü trafik iş kazası nedeniyle davacılardan eş için 10,00TL maddi 80.000,00TL manevi, çocuk … için 10,00TL maddi 40.000,00TL manevi, çocuk … için 10,00TL maddi 40.000,00TL manevi tazminat talebinde bulunulmuştur. (21. HD 2019/6526 2020/891)