
Sigortasız çalışan işçinin hakları 2008 yılında kanunda yapılan düzenleme ile işçiye tanınan geniş kapsamlı imkanlardan ibarettir. Her şeyden önce çalışan, ilgili makama işverenini şikayet ederek haklarına erişmeye ilk adımı atabilir. Sigortasız çalışan işçi, iş ilişkisinin devam ettiği süre boyunca şikayette bulunabileceği gibi işten ayrıldıktan sonra da bu şikayeti yapabilir. Şikayetlerin yazılı olarak yapılması elzemdir. Sözlü başvurular ilgili kurumca dikkate alınmaz.
Sigortasız çalışan işçinin tazminat hakkı ve geçen sürenin sigortalılık süresinden sayılması gibi durumlar ancak şikayet süreci ile ya da İş Mahkemelerinde açılacak bir dava ile elde edilir. İşbu sebeple hem şikayet sürecinde hem de dava süresinde bir Samsun İş Hukuku Avukatı ile hareket edilmesi faydalı olacaktır.
Sigortasız Çalışma Nasıl İspatlanır?
Sigortasız çalışan işçi, bu iddiasını şikayet yolu ile ya da dava yolu ile ileri sürerse her iki durumda da ispat biçimleri farklılık gösterecektir. Halihazırda sigortası olmadan çalışan işçi ilgili kuruma şikayette bulunarak müfettişlerin gelmesi ile durumun tespitine imkan tanır. İşten ayrılan işçinin şikayeti durumunda ise bu kez dava yolu ile durum tespit ettirilir.
Sigortasız çalışan işçinin davada ispatı ise işçinin o işyerinde çalıştığına dair her türlü yazılı belge, bilgi evrakı ile olabileceği gibi tanık yolu ile de olabilir. Yine işçi fotoğraf, sosyal medya, kısa mesaj, Whatsapp mesajları gibi deliller ispat için davacı tarafların menfaatine olabilecektir. Somut olay özelinde hangi delillerin faydalı olacağı hususunda avukatınız ile görüşmelisiniz.
Sigortasız Çalışan Tazminat Alabilir mi?
İşçinin sigortasız çalıştığı; işverene ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na karşı açılmış olan bir Hizmet Tespiti Davası ile tespit edilecek olursa bu noktadan sonra o işyerinde çalıştığı ispat edilen işçi kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve sair ücret alacakları için tazminat talebinde bulunabilir. İşverenle arasında bir iş ilişkisi olduğunun tespit edilmesinin ardından süreç tıpkı diğer iş davaları gibi ilerleyecektir.
Dava açma ve tazminat talep etme için kanunda ve sair mevzuatta öngörülen zamanaşımı süresi, işçinin işyerinden ayrılma tarihinin üzerinden 5 yıldır. Bu süre içerisinde Hizmet Tespiti Davası ve tazminat davası açmayan işçinin artık bu alacak haklarını mahkeme yolu ile talep edebilmesinin karşısında zamanaşımı engeli bulunur.
Sigortasız Çalışanın İş Kazası Geçirmesi
İş kazası davası, işyerinde ya da iş yerine bağlı bölümlerde çalışma faaliyeti içerisinde bulunan kimsenin yaptığı faaliyetle alakalı kaza geçirmesi durumudur. İşçi, maluliyet oranına göre işvereninden tazminat talebinde bulunabilecektir. Sigortasız çalışanın da dava yolu ile iş kazası tazminatı alabilme hakkı vardır. Ancak öncelikle işçinin söz konusu işyerinde çalıştığının tespit edilmesi gerekir. Yani bir Hizmet Tespiti Davası açılması bu noktada da elzemdir.
Hizmet Tespiti Davasının olumlu neticelenmesi halinde artık iş kazasına bağlı istemler sigortasız çalışan tarafından da talep edilebilir. Bu sayede kişinin maddi ve manevi bünyesinde oluşması muhtemel zararların giderilmesi sağlanacaktır. Kanun koyucu bu düzenleme ile çalışanın mağdur olmasına fayda sağlanmasını hedeflemiştir.
Sigortasız Çalışan İşçinin Ölümü
İşyerinde sigortasız çalışan işçinin ölmesi durumunda dava hakkı yasal mirasçılara geçecektir. Bu durumun nedeni ortada bir alacak hakkı olması bu alacağın da tereke ile birlikte mirasçılara intikal etme ihtimalinin bulunmasıdır. Mirasçılar işverene karşı sigortalılığın tespiti davası açmak için hepsinin bir arada dava açması gerekir. İş Mahkemelerinde açılacak davada delil ve tanıklar işçinin yaşadığı sürede açacağı dava ile benzerdir. Mahkeme değerlendirmeyi bu deliller ışığında yapar. Önemle belirtilmesi gerekilen bir husus da işçinin ölümünün üzerinden en fazla beş yıl geçmeden dava açılmalıdır. Yani mirasçıların açacağı hizmet tespiti davasında zamanaşımı süresi 5 yıldır. Sürenin geçirilmesi durumunda davalı işveren ya da Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından zamanaşımı definde bulunulabilir.
Sigortasız Çalışan İşçinin Hakları Yargıtay Kararları
Hizmet Tespiti Dava Delilleri
Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; Kurum denetmeni tarafından; 10.08.2009-05.08.2013 tarihleri arasında davacı tarafından davalı … banka hesabına yıllar itibariyle artan oranlarda para gönderilmesi, davalı …’un 27.04.2001-22.08.2009 tarihleri arasında davacının boşandığı eşine ait işyerinden bildirimlerinin olması, mahallinde yapılan fiili denetimlere dayalı olarak 23.08.2009-2014/3 dönemlerinde 23.08.2009 tarihinde resen davacı adına tescil edilen işyerinde çalıştığının tespit edildiği, mahkemece; resen tespit edilen kamu tanıkları, taraf tanıkları ve tespitine karar verilen dönemde dava dışı işveren işyerlerinden yapılan bildirim dönemlerinde dava dışı işyerlerinde çalışan bodro tanıklarının dinlendiği, davalı …’a ait banka hesapları, 22.08.2009 tarihinden öncesinde aynı işyerinden bildirimlerinin olması, taraf tanıklarının ve kamu tanıklarının; davacının davacı işyerinde villa bekçiliği, köpek bakıcılığı, bahçe bakımı işleri yaptığı yönündeki beynaları, dava dışı işyerlerinden yapılan bildirimleri ile ilgili olarak dinlenen bodro tanıklarının davalı …’u tanımadıkları ve çalışması hakkında bilgi sahibi olmadıkları yönündeki beyanları dikkate alınarak mahkemece asıl ve birleşen davalar yönünden red kararı verildiği anlaşılmaktadır.