Sözleşme Hazırlama ve İnceleme Rehberi

06.05.2020
2.727
Sözleşme Hazırlama ve İnceleme Rehberi

Sözleşme Nedir?

Sözleşme, iki ya da daha fazla kişinin hukuksal olarak bir sonuç bağladıkları işleme verilen isimdir. Yazılı olarak sözleşme hazırlama yapılabileceği gibi sözlü sözleşmeler de yapılabilir. Önemli olan tarafların açıklamaları; sözleşme bedeli, şartları, tarafları gibi temel unsurlarında birbirleri ile örtüşmelidir. Bu şekilde yapılmaması halinde geçersiz bir işlem ortaya çıkacaktır. Bu da işleme bağlanan hukuki sonuçların doğmasının önüne geçecektir.  Geçerlilik şartları mevcut olan bir sözleşme taraflara bazı avantajlar sağlayacaktır. Bu avantajlardan ilki belirlenen edimi yerine getirmeyen tarafa karşı diğer tarafın dava ve icra yolu sayesinde devlet eli ile yaptırım uygulayabilmesidir.  Diğer bir avantaj ise tarafların yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde diğer tarafın zararını gidermesi yani tazminat ödemesi de sözleşme hazırlanması sayesinde olacaktır.

Sözleşme Türleri

Sözleşme türleri ve hangi tür sözleşmelerin imzalanabileceği, Borçlar Kanunu’nda tamamen tarafların iradesine bırakılmıştır. Yani iki ya da daha fazla kişi (ahlak kurallarına uymak ve yasal olmak şartı ile) istediği konuda ve istediği sonuçları doğuracak sözleşmeler yapabilecektir. Serbestlik bulunsa da bazı sözleşme türleri kanunda kendine yer edinmiştir.

  • Kira sözleşmesi (Ev kirası, işyeri kirası, araba kirası, depo kirası, arsa kirası vb.)
  • Satış sözleşmesi (Ev satışı, işyeri satışı, araba satışı, arsa satışı vb.)
  • Takas sözleşmesi
  • İş sözleşmesi
  • Hizmet sözleşmesi
  • Vekalet sözleşmesi
  • Kredi sözleşmesi
  • Gayrimenkul sözleşmesi
  • Devir sözleşmesi
  • Pazarlama sözleşmesi
  • Bankacılık sözleşmesi

Eğer burada yer almayan ve de aklınıza gelen, halihazırda imzalamış olduğunuz başka bir sözleşme türü hakkında bilgi almak istiyorsanız bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Sözleşme Geçerlilik Şartları

Sözleşme geçerlilik şartları, bazı noktalarda esas konuya göre değişiklik gösterecektir. Yani tarafların kullandıkları araç satış sözleşmesi ile kira sözleşmesi aynı şartları taşımayacaktır. Yazımızın bu bölümünde ortak noktalara değinmeyi düşündük. Sözleşme bir hukuki işlem olduğu için tarafların bu işlemi yapabilme ehliyetine sahip olmaları gerekir. Yani akıl sağlığı buna elvermelidir. Yine konu ve unsur hukuka uygun olmalıdır. Örnek vermek gerekirse birini öldürmek ya da sakat bırakmak üzerine sözleşme yapılamayacaktır. Bir başka ortak şart ise sözleşme metinleri üzerinde yer alan tarafların açıklamalarının birbirlerine uygun olması gerekir. Örneğin bir iş yapılacaksa bu işin hangi bedele yapılacağına dair bir anlaşmazlık bulunmamalıdır. Son olarak da konu ve unsurların yerine getirilmesi mümkün olmalıdır. Eğer imkansızlık söz konusu ise artık geçerli bir işlemden bahsedilemeyecektir.   

Sözleşme Nasıl Hazırlanır?

Sözleşme hazırlama, tarafların çok önem vermemesine rağmen aslında oldukça önemli bir konudur. Şöyle ki sözleşmenin kanundaki tüm geçerlilik şartlarını taşıması gerekir. Ancak bu sayede hukuki sonuçlar doğurabilecektir. Ayrıca tarafların üzerinde anlaştıkları tüm hususların sözleşme metinleri üzerinde açıkça yer alması gerekmektedir. Bunun önemi şöyle açıklanabilir. İlerde imzacılardan biri kendi yükümlülüğünü yerine getirmediğinde diğer imzacı ancak sözleşmede yer aldığı ölçüde haklarını kanun yollarında arayabilecektir. Yine yan edimler de metinde açıkça ve kuşkuya yer bırakmayacak şekilde açıklanmalıdır. Ayrıca sözleşme eki olarak ilave edilmesi gereken bilgi ve belgeler de metne iliştirilmelidir. İmza aşamasında çok önem gösterilmeyen bu gibi durumların daha sonra dava ve icra yoluna götürülmesinde çok önemli delil oluşturduğu su götürmez bir gerçektir. Bu nedenle daha sonra bir hak kaybı yaşamamak adına hukuki yardım alınması bir Samsun Sözleşme Hazırlama Avukatı ile birlikte çalışılması yararınıza olacaktır.

Sözleşme hazırlama konusunda diğer önemli bir konu da sözleşme bedeli üzerinden hesaplanan Damga Vergisidir. Bu bedelin hesaplanarak devlet kurumlarına ödenmesi gerekir. Genellikle ödenmeyen ve atlanılan sözleşme bedeli damga vergisi sözleşmenin uygulanabilirliği için oldukça önemlidir. Zira bu bedel ödenmediği sürece sözleşmenin de herhangi bir hükmü olmayacaktır. Her yıl değişen oranlarda açıklanan; sözleşme damga vergisi 2020 yılında ne kadar oldu öğrenmek için hukuki danışmandan bilgi alabilirsiniz.

Sözleşmelerde Mücbir Sebep

Sözleşme mücbir sebep maddesi özellikle 2020 yılının Mart ayından itibaren tüm dünyada görülen COVID – 19 salgını ile birlikte daha çok anlam kazandı diyebiliriz. Öncelikle mücbir sebep, hal kelimesini tanımlamak gerekirse; tarafların kendilerinden kaynaklanmayan ve sözleşmenin yerine getirilmesini engelleyecek ölçüde etkili olan durumlara hukukta verilen isimdir. Böyle bir hal başına gelen ve sözleşmeyi ifa belirlenen şartlarda ifa edebilmesi kendisinden beklenemeyecek, beklenmesi mümkün olmayan tarafa kanun koyucu bazı haklar tanımıştır. Bu haklardan en temeli ve uygulamada kendine en çok yer edinmiş olanı: Edimi yerine getiremeyen tarafın karşı tarafta oluşturduğu zarara ait tazminatı ödeme yükümlülüğünden kurtulmasıdır. Bu sayede zararın oluşmasında kusuru bulunmayan tarafın bu zarara katlanmasının da önüne geçilmiştir.

Sözleşme Uyarlama Davası, deprem, sel, paranın değerini aşırı ölçüde kaybetmesi gibi mücbir sebep olarak gösterilebilecek hallerden kaynaklanarak sözleşme şartlarının ağırlaşması ile yerine getirilmesini engelleyen durumların varlığında taraflardan birinin konuyu mahkemeye taşıyarak sözleşmenin değişen koşullara uyarlanmasını talep edebilmesine imkân tanır. Kanunda Aşırı İfa Güçlüğü olarak belirtilen bu halin uygulanması için halin sözleşmenin taraflarından kaynaklanmıyor olması gerekir. Ayrıca hal öyle ağır olmalıdır ki hakim sözleşmenin uyarlanmasını zorunlu olarak görmelidir.    

Sözleşmenin Feshi ve Sonuçları

Sözleşmenin feshi, sözleşmeyi sona erdiren hallerden biridir. Fesih irade olarak açıklanır ve karşı taraflara ulaştığında sonuç doğuracaktır. Kanun koyucu bu yöndeki iradeyi açıklama konusunda böyle geniş bir özgürlük tanımışken sözleşmenin feshi sonuçları için de açıklamalara yer vererek fesih sebebi ile zarara uğrayacak diğer tarafı da koruma altına almaya çalışmıştır. Örnek vermek gerekirse bir iş sözleşmesi imza edildikten sonra fesih yapmak isteyen taraf ancak yapılan kısmın bedelini ödemek kaydı ile sözleşmeyi sona erdirebilecektir. (Türk Borçlar Kanunu 484. Maddesi) Yine vaktinden önce sona erme durumunda zarar uğrayan taraf söz konusu bu zararın giderilmesini tazminat davası ile talep edebilir. Yazımızın devamında da bahsedeceğimiz gibi sözleşme ihlali nedeni ile maddi ve manevi tazminat davası açılabilmesi de mümkündür.

Sözleşmeden cayma ve cezai şart gibi unsurlar sözleşme metninde yer alması gereken önemli unsurlardır. Bireysel anlaşmalarda sıklıkla unutulan ve kredi, konut, abonelik gibi sözleşmelerde görmeye alışık olduğumuz sözleşme cayma hakkı süresi yaklaşık olarak 14 gün olarak belirleniyor. Ancak burada taraflara bir özgürlük tanınmış durumda. Yani bu süre istenildiği gibi kısaltılıp uzatılabilir. Sözleşmede cezai şart ise yasaya aykırı olmadığı sürece istenilen bedelde düzenlenebilir. Ancak daha sonra mahkeme kararı ile belirlenen bedelde indirime gidilmesi de mümkündür.

Örnek sözleşme metinlerine ulaşmak ve kendinize her yönüyle eksiksiz, profesyonelce düzenlenmiş bir sözleşme hazırlatmak için İletişim Bilgilerimizi kullanarak tarafımıza ulaşabilirsiniz. Alanında uzman ekibimiz sözleşmenizi en kısa sürede ve en uygun fiyata hazırlayacaktır.

Ziyaretçi Yorumları

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.