Tarım Arazisi İzaleyi Şuyu Davası Samsun ili ve ilçelerinde bulunan ortaklı tarım arazisinde ortaklığın giderilmesi konulu bir dava türüdür. İzaleyi şüyu davalarında bölünebilir tarla miktarı sınırlanmış olması nedeniyle pek çok kişinin kafasında bir soru işareti oluşturur. Zira yasa koyucu ve uygulayıcı tarımda sürekliliğin sağlanması gayesi ile hareket etmektedir. Ancak bu durum zaman zaman ortakların mağduriyetine sebebiyet vermektedir.
Tarla için izaleyi şuyu davası açılırken mahkemeden hisselere ayırarak mı yoksa satış sureti ile mi ortaklığın giderileceği talep edilirken metre kare miktarına dikkat edilmesi gerekmektedir. Aksi halde davanın aleyhe sonuçlanma ihtimali doğacaktır. Bu tür bir durum ile karşılaşmamak için bir Samsun İzaleyi Şuyu Avukatı ile görüşülmesinde fayda vardır.
Tarım Arazilerinde İzaleyi Şuyu Davası
Tarım arazilerinde ortaklığın giderilmesi davası görülürken 6537 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu esas alınır. Yasanın belki de en önemli maddesi tarım arazilerinin asgari tarımsal arazi büyüklüğünün altında kalması halinde bölünemeyeceği hükmüdür. Pay sahipleri yani tarım arazisi ortakları kendi aralarında anlaşmış olsalar dahi yine de bu kurala riayet etmekle yükümlülerdir.
Hangi büyüklükteki tarım arazilerinin bölünemez nitelikte olduğu Bakanlık tarafından belirlenmektedir. Ancak belirtilen yasa, Bakanlığın bu yetkisini de sınırlayarak yine bir takım sınırlara uyulmasını emretmiştir. Bu uygulamadan da açıkça anlaşıldığı üzere yasa koyucunun bu husustaki tavrı net olup bu sınırlara riayet edilmeme ihtimali hiçbir şartta bulunmamaktadır.
İzaleyi Şuyu Davalarında Bölünebilir Tarla Miktarları
Samsun ve ilçelerinde görülen izaleyi şuyu davalarında bölünebilir tarla miktarları 6537 sayılı yasada ifade edilmiştir. Bu ifadeler tarımsal arazinin niteliğine göre değişkenlik göstermektedir. Bu sebeple doğrudan tabloya yer vermek yerine öncelikle tarımsal arazi türlerini açıklamakta fayda görmekteyiz.
Mutlak Tarım Arazisi Nedir?
Bulunduğu konum ve Türkiye açısından halihazırdaki üretimi önemli olan tarım arazisidir.
Marjinal Tarım Arazisi Nedir?
Yalnızca bulunduğu konum açısından önemli olan ve yerel ürünlerin üretimi yapılan arazilerdir.
Özel Ürün Arazisi Nedir?
Özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileridir.
Dikili Tarım Arazisi Nedir?
Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazileridir.
Örtü Altı Tarım Arazileri Nedir?
Dış iklim faktörlerinin ortadan kaldırılıp, özel çevre koşulları ile sebze, meyve, süs bitkileri yetiştirildiği arazidir.
2022 Yılı Tarla Bölünme Sınırları
2022 yılı Samsun ve çevresinde bulunan tarla ve diğer tarım arazilerinin bölünebilme sınırlarına dair ölçütlerinin yer aldığı tablo aşağıdaki gibidir. Yasada bu ölçüler hektar olarak ifade edilmiştir. Ancak okuyucularımız için daha anlaşılabilir olması için büyüklükler bizim tarafımızdan metre kare cinsinden ifade edilmiştir. Önemle belirtmek gerekir ki bu büyüklükler ve bölünme ölçütleri genel ifadeler olup Bakanlık tarafından daha da yükseltilme imkanı bulunmaktadır. Tarım Arazisi İzaleyi Şuyu Davası açmadan önce son değişiklikleri takip etmekte fayda mevcuttur.
| Tarım Arazisi Niteliği | Bölünebilme Sınırı |
| Mutlak Tarım Arazileri | 20.000 Metrekare |
| Marjinal Tarım Arazileri | 20.000 Metrekare |
| Özel Ürün Arazileri | 20.000 Metrekare |
| Dikili Tarım Arazileri | 10.000 Metrekare |
| Örtü Altı Tarım Arazileri | 6.000 Metrekare |
Samsun Tarla (Tarım Arazisi) İzaleyi Şuyu Davası
Samsun izaleyi şuyu dava sayısı bakımından ülke geneline kıyasla en üstteki şehirlerden biridir. Bu durumun sebebi de il genelinde bulunan tarım arazisi sayısının yüksek olmasıdır. Bu sebeple 19 Mayıs, Alaçam, Asarcık, Atakum, Ayvacık, Bafra, Canik, Çarşamba, Havza, İlkadım, Kavak, Ladik, Salıpazarı, Tekkeköy, Terme, Vezirköprü, Yakakent ilçelerinde bulunan adliyelerde sıklıkla ortaklığın giderilmesi davaları ikame edilmektedir.
Samsun ortaklığın giderilmesi davası için görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise tarım arazisinin bulunduğu yer mahkemesidir. Bu durum Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda yetki şartları arasında ifade edildiği için değiştirilmesi söz konusu değildir. Bu şartlara riayet edilmemesi ortaklığın giderilmesi davasının daha fazla uzamasına hatta reddedilmesine sebebiyet verebilir.
Tarım Arazisi İzaleyi Şuyu Davası Hakkında Yargıtay Kararları
Kaç Dönüm Tarım Arazisi Bölünebilir?
Dava konusu 495 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydı incelendiğinde, tarım arazisi niteliğinde ve 4850,00m² yüz ölçümüne sahip olduğu görülmüştür. Samsun Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünün 16.04.2015 tarihli yazısında, 495 parsel sayılı taşınmazda en küçük hissedara 673,64m² yer düştüğü, 3 hissedar bulunduğu ve aynen taksimin mümkün olmadığı belirtilmiştir. Açıklanan nedenlerle Tarım Arazisi İzaleyi Şuyu Davası aynen taksim suretiyle giderilmesi mümkün değilken, mahkemece ortaklığın aynen taksim suretiyle giderilmesine karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün 495 parsel sayılı taşınmaz yönünden bozulması gerekmiştir.
Tarım Arazisinin Haksız Kullanımı
Dava, paydaşlar arası tarım arazisi ecrimisil istemine ilişkindir. Ecrimisil hesabı, uzmanlık gerektiren bir husus olup, taşınmazın niteliğine uygun bilirkişi marifetiyle keşif ve inceleme yapılarak ve taleple bağlı kalınarak haksız işgal tazminatı miktarı belirlenmelidir. Tarım arazilerinin haksız kullanımı nedeniyle ürün esasına göre yapılacak hesaplamada, bu konudaki resmi veriler, taşınmazın bulunduğu bölgede ekilen tarım ürünlerinin neler olduğu tarım il veya ilçe müdürlüğünden sorulmalı, ekildiği bildirilen ürünlerin ecrimisil talep edilen yıllara göre birim fiyatları ve dekara verim değerleri, hal müdürlüğünden ilgili dönem için getirtilmelidir. Somut olayda; davalının, dava konusu 4 ve 6 parsel sayılı taşınmazları işgal ettiği ve anılan parseller üzerindeki ağaçların da davalıya ait olduğu anlaşılmaktadır. Boş arazi üzerinden az yukarıda belirtmiş olduğumuz hesaplama yöntemiyle bulunacak ecrimisil miktarına davacının payı oranında hükmedilmesi gerekirken, 4 ve 6 parsel yönünden ret kararı verilmesi doğru olmamıştır. Usul ve kanuna aykırı bulunan hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
