Karşılıksız çek cezası ticari hayatta ekonomik zorluğa düşen tacirlerin canını sıkan en büyük sorunlardan biridir. Ödemelerini çek ile yapan ve ticari hayatını bu şekilde götüren tacirler ve şirket yetkilileri eğer bir çekleri ödenmez ise 3 ay karşılıksız çek hapis cezası ile karşı karşıya kalabilirler. Ceza Hukukumuzda “Çekte Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Sebebiyet Verme” suçu olarak adlandırılan bu suçun cezası 3 ay hapis cezasıdır. Eğer; hakimde yeterli kanaat oluşursa işbu ceza adli para cezasına çevrilir. Ancak para cezasının sınırı karşılıksızdır işlemi yapılan çek bedelin düşük olamaz.
Karşılıksız Çekte Şikayet Nasıl Yapılır?
Şikayet dilekçesinin ilgili kuruma teslimi ile birlikte şikayet yapılmış olur. Tebligatların usulüne uygun yapılması ve Sanığın şikayet dilekçesinde doğru gösterilmiş olması son derece önemlidir. Aksi halde şikayetin olumsuz neticelenmesi ve alacaklının belki de en büyük kozunu kaybetmesi söz konusu olabilir.
Aleyhinde karşılıksız çek davası açılan kimse; çek düzenlemekten yasaklanır. Bu bir koruma tedbiridir. Söz konusu çek bedelinin ödenmesi ve davanın düşmesi halinde bu yasak kalkacaktır.
Karşılıksız çek hapis cezasının affı ise 2020 yılında da gündemde. Ancak henüz somut bir adım atılmış değil. Zira borçlu için bir sıkıntı yaratıyorsa da; alacağı bir çeke dayanan alacaklının elindeki en büyük kozlardan biridir.
Karşılıksız Çek İcra Takibi
Bir tür kambiyo senedi olan çekin tahsil için icra yolu kullanılır. Ceza davasının açılmış olması icra takibine engellemez. Ancak çek aslının icra dairesinde olması gerekir. Bu sebeple durumun ceza davasına bakan mahkemeye de bildirilmesi gereklidir. Zira o mahkeme de çek aslını isteyecektir. Gerekli bildirim yapılırsa kurumlar kendi aralarında bu sorunu çözecektir. Daha detaylı bilgi alabilmek için Günü Geçmiş Senet Nasıl Tahsil Edilir? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Karşılıksız Çek Cezası Yargıtay Kararları
Şikayetçi vekilinin 03.01.2013 havale tarihli dilekçesinde borçlu tüzel kişiliği temsil eden şirket yetkilisinin isminin belirtilmediği, dosya içeriğinden şirket yetkilisinin anlaşılamadığı ve mahkeme tarafından da şirket yetkilisinin tespit edilemediği anlaşılmakla, şikayet dilekçesinde gösterilmeyen ve tespiti yapılamayan kişilerin araştırılmasına ve cezalandırılmasına yasal olarak imkan bulunmaması nedeniyle İİK’nın 345. maddesi uyarınca, davanın reddi yerine yazılı şekilde şikayetin reddine karar verilmesi, Kanuna aykırı ve şikayetçi vekilinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükmün bu nedenle 5320 sayılı Kanunun 8/1. maddesi delaletiyle uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
Somut olayda; takibe dayanak çekin keşide yeri ve muhatap bankanın bulunduğu yer … olduğundan ibraz süresi on gündür. Takip dayanağı çekin, keşide tarihinden itibaren on günlük yasal süre içerisinde muhatap bankaya ibraz edilmediği anlaşılmıştır.
Bu durumda takip dayanağı çek, süresi içerisinde bankaya ibraz edilmediğinden kambiyo senedi vasfını taşımadığı gibi, takip yapan alacaklının da takip yapmakta yetkili hamil olmaması nedeniyle, icra mahkemesince İİK’nun 170/a maddesi uyarınca, itiraz eden borçlu yönünden takibin iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.
Samsun İcra Avukatı Fatih ÖZDEMİR
