Yeni İnfaz Yasası, uzun süre gündemde kaldıktan sonra geçtiğimiz günlerde meclisten geçti. Beraberinde pek çok tartışmayı da birlikte getiren düzenlemenin kapsamında cinsel suçların ve kasten adam öldürmenin dahi bulunması büyük tepki getirmişti. Toplumun bir bölümü yasanın çıkmasını istemezken özellikle mahkumların ve hükümlülerin yakınları için Yeni İnfaz Yasası adeta müjde niteliğinde oldu. Yasa kapsamında Koşullu Salıverilme süresi ve Denetimli Serbestlik süresinde ciddi değişim olurken bazı suçlar istisna tutularak o suçlardan hüküm giyenler için ceza evinde geçirilmesi gerekilen süre daha yüksek tutuldu. Kanun koyucunun istisna suçlar düzenlemesi ile kamu vicdanını biraz olsun rahatlatmak istediği görülse de bu durumun ne kadar faydalı olacağı hala tartışılmakta.
İnfaz Hakimliği Nedir?
Yeni İnfaz Yasası’nın getirdiği en büyük yeniliklerden biri Eylül ayından itibaren kurulmaya başlanılacak olan İnfaz Hakimlikleri. Yargılama aşaması tamamlandıktan sonra sanık hakkında hükmün kesinleşmesinin ardından cezanın infaz edilme süreci Eylül ayından itibaren yargılama çevresinde bulunan İnfaz Hakimliğinin kontrolünde olacak. Süreçte aktif ve etkili olarak faaliyet göstermesi beklenen bu yeni yargı makamı, başta ödenmeyen adli para cezalarının hapis cezasına çevrilmesinden tutun mahkum ve hükümlüler hakkındaki özel ve genel nitelikteki mevzular için karar makamı olacak. Üstelik İnfaz Hakimliğinin verdiği kararın Kesin Nitelikte olacağı da kanunda yer alıyor. Şöyle ki; İnfaz Hakimliği tarafından verilen bir karara karşı gidilecek kanun yolu (İstinaf – Temyiz gibi) bulunmamakta. Buna göre bir Samsun Ceza Davası avukatı bu kanun yollarına gidemeyecek.
Yeni Denetimli Serbestlik Süresi
Kanun koyucunun yapmış olduğu düzenleme kapsamında belki de en çok dikkat çeken değişiklik yeni denetimli serbestlik süresinin 3 yıla çıkarılması oldu. Daha önceki düzenlemede 1 yıl olarak uygulanan ve ancak cezasının bitimine bir yıl kalan hükümlülerin faydalanabildiği uygulamada değişikliğe gidilerek süre hükümlülerin lehine olarak değiştirildi. Önemle belirtmek gerekiyor ki bu süre ancak 30.03.2020 tarihinden önce işlenen suçlar için geçerli. Bu tarihten sonra işlenen suçlarda denetimli serbestlik süresi yine 1 yıl olarak devam ediyor. Belirtilmesi gerekilen bir diğer husus da kanun koyucu, bazı suçları bu düzenlemeden istisna tutmuştur.
- Adam öldürme suçu,
- Altsoya, üstsoya, eşe, kardeşe ve engelliye karşı işlenen kasten yaralama suçu,
- Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama suçu, işkence suçu,
- Eziyet suçu,
- Cinsel suçlar,
- Özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı işlenen suçlar,
- Uyuşturucu imalatı ve ticareti suçları,
- Terör suçları.
Yukarıda belirtilen suçlar kanun koyucu tarafından 3 yıllık denetimli serbestlik süresinden istisna tutulmuşlardır. Belirtilen suçlarda denetimli serbestlik süresi 1 yıl olarak devam edecektir.
Belirtilmesi gerekilen bir diğer istisnai durum da 0 – 6 yaş arası çocuğu bulunan kadın hükümlüler ve 70 yaş üzerinde olan hükümlüler için denetimli serbestlik süresi 4 yıla çıkarıldı. Buna göre cezasının infazının tamamlanmasına 4 yıl ve daha az süre kalan ve yukarıda belirtilen gruba giren hükümlüler denetimli serbestlikten faydalanabilecek.
2020 Koşullu Salıverme Süreleri
Hükümlülerin ve yakınlarının sevindiği bir diğer gelişme de 15 Nisan 2020 tarihi itibariyle Koşullu Salıverme Sürelerinin de hükümlülerin lehine değişmesi oldu. Genel düzenleme ile 1/2’ye inen koşullu salıverme için bazı istisna halleri bulunmakta. Bu kapsamda kalan hallerde koşullu salıverme oranı 2/3 ve 3/4 olarak uygulanacaktır. Denetimli serbestlikte bahsettiğimiz listede yer alan Cinsel Suçlar ve Uyuşturucu Ticareti suçları için koşullu salıverilme oranı 3/4. Diğer haller için ise 2/3’tür. Ayrıca yasa koyucu çocuklar için de bir düzenlemeye gitmiştir. Buna göre yetişkinler için 3/4 olarak öngörülen koşullu salıverilme oranları çocuklarda 2/3’tür.
Hapis Cezasının Ertelenmesi ve Hamilelik
Cezanın ertelenmesi, yeni yasa ile kapsamı genişletilen hallerden biridir. Şöyle ki; bir kişi hakkında Ceza Mahkemesi tarafından verilen hapis cezası kural olarak ceza evlerinde uygulanmaktadır. Ancak bazı hallerde bu cezanın ceza evi dışında; hükümlünün belirli başlı kontroller altına alınarak geçirilmesi de söz konusu olabilir. Türk Ceza Kanununun 51. Maddesi ve devamı hükümlerinde düzenlenmekte olan Erteleme kurumunun kapsamında kalan hallere Yeni İnfaz Yasası ile yeni maddeler eklendi. Buna göre mevcut halde hamile olan ya da doğumunun üzerinden 1 yıl geçmemiş kadınlar hakkında kurulan hapis cezaları erteleniyor. Yine Cumhuriyet Savcısının bazı hallerde hapis cezasını 6 ay erteleyebilmesine ilişkin süre de 1 yıla çıkarılarak başka bir düzenleme daha yapılmıştır.
Doğrudan Açık Ceza Evinde İnfaz Edilen Haller
Yeni yasa ile bazı hükümlülerin doğrudan açık ceza evine gönderilmesi de düzenlenmiştir. Buna göre hükümlü; kapalı ceza evinde hiç süre geçirmeden açık ceza evine gönderilecektir. Ancak bunun gerçekleşebilmesi için aşağıdaki hallerin gerçekleşmiş olması gerekmektedir.
- Terör suçları, örgütlü suçlar, cinsel suçlar ile ikinci defa mükerrir olanlar hariç olmak üzere 3 yıl ve daha az hapis cezası bulunan hükümlüler doğrudan açık ceza evine alınacaktır.
- Taksirli suçlardan dolayı 5 yıl ve daha az hapis cezası bulunan hükümlüler doğrudan açık ceza evine alınacaktır.
- Adli para cezasını ödemediği için cezası hapis cezasına çevrilenler doğrudan açık ceza evine alınacaktır.
- Taahhüdü ihlal, nafakayı ödememek gibi tazyik hapsine tabi olanlar doğrudan açık ceza evine alınacaktır.
- Terör suçları, örgütlü suçlar, adam öldürme suçu, cinsel suçlar, uyuşturucu imalatı ve ticareti suçlarından mahkûm olanlar ile diğer suçlardan 10 yıl ve daha fazla hapis cezası bulunan hükümlüler idare ve gözlem kurulu kararı ile infaz hâkiminin onayından sonra açık ceza evine geçebilecektir.
